Polikistik over sendromu, kadınlarda en sık görünen hormon bozukluğudur. Kadınların yaklaşık yüzde 6’sınında görülmektedir. Polikistik over sendromu tanısı almış olan kadınlarda düzensiz adet görme veya adet görememe, kısırlık ve kıllanma gibi problemler görülebilmektedir. Polikistik over sendromu, uzun dönemde bir takım sağlık problemlerine neden olabileceği bilinmelidir.
Polikistik over belirtileri nelerdir?
Düzensiz adet görme, gebe kalamama ve başlıca yüzde (çene altı ,dudak üstü), göğüs ortasında ve karın alt bölgesi ile iç bacaklarda olmak üzere kıllanma; polikistik over sendromu tanısı almış olan kadınların belli başlı belirtilerini oluşturmaktadır. Deride de yağlanma ve sivilcelenme olabilir. Daha ileri dönemdeki polikistik over sendromlu hastalarda saçlarda dökülme, sesde kalınlaşma ve kaslanma görülebilmektedir. Ancak belirtiler de kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor. Yani her polikistik over hastasında adet düzensizliği ya da kıllanma görünmeyebilmektedir.
Polikistik over sendromu (PCOS) olan kadınlarda insulin hormonu ya çok fazla miktarda üretilir ya da ürettikleri insulin hormonu, çalışması gerektiği gibi çalışmamaktadır. Bu da polikistik over sendromlu kadınların neden kilo almaya bu kadar eğilimli olduklarını veya kilo vermekte zorlandıklarını açıklamaktadır. Ayrıca diabet, hipertansiyon ve kalp hastalıklarının görülme riski de fazladır.
Polikistik Over Nedenleri nedir?
Polikistik over Sendromunda, genetik; nedenler arasında ön plana çıkmaktadır. Normal olarak her ay yumurtalıklarda birkaç yüz yumurta birbirleri ile yarışa girer ve gelişen yumurta olmak için büyümeye başlarlar. Ancak bunlardan en güçlüsü büyür ve diğer yumurtaların büyümesini engeller, dolayısıyla her ay bir yumurta gelişir ve diğerlerini imha eder. Polikistik over sendromunda ise bütün yumurtalar bir anda gelişmeye başlar ve hiçbiri tam gelişme düzeyine gelişemez ve orta boyda takılı kalırlar. Yumurtalığın içinde kalan bu yumurta kesecikleri aynı zamanda erkeklik hormonu da salgılandığı için polikistik over sendromunun belirtileri gözlenir.
Polikistik Over tanısı nasıl konuyor?
Bir kadında, düzensiz adet görme ve belirli bölgelerinde kıllanma varsa polikistik over sendromu tanısı kolaylıkla konabiliyor. Hastalığın tanısı, hikaye, fizik muayene ve laboratuar sonuçlarına dayalı olarak konulur. Doktorunuz size, adet düzeniniz, kıllanma olup olmadığı ve sağlık durumunuz hakkında bir takım sorular soracaktır. Fizik muayene sırasında, androjen fazlalığına ait bulgular gözden geçirilip, kan basıncınız ölçülür. Doktorunuz ayrıca bel kalınlığı, kalça genişliği, boy ve kilonuzu ölçer. Polikistik over sendromlu hastalarda , sıklıkla yumurtalıklarda küçük kistler inci kolyesi gibi bir görüntüye neden olur.
Doktorunuz ultrason muayenesi yaparak bu görüntünün olup olmadığını gözden geçirir. Ama ultrasonda polikistik görünümün görüntülenmesi şart değildir. Normal kadınların %10 unda da aynı şekilde yumurtalıklar ultrasonda polikistik görüntü verebilir. Biyokimyasal olarak da kanda hormon düzeyleri ve diabete ait bulgulara bakılır. Ancak bu testlerin yapılması da şart değildir.
Eğer bir kadın, adet düzensizliği ve aşırı kıllanma ile geliyorsa aksi kanıtlanmadığı sürece bu durum polikistik over sendromudur.
Polikistik Over Tedavisi?
Polikistik over Sendromunu, genetik nedenli bir hastalık olmasından dolayı tedavi etmek imkansızdır ancak var olan sorunlara çözüm bulunuyor. Endometriyum kanseri, kalp hastalığı ve diabeti önlemek için bu hastaların uzun süreli tedavileri gereklidir.
Düzenli egzersiz yapmak vucudun insulin kullanımını iyileştirilir, polikistik over sendromunun belirtilerini düzeltir. Günlük en az 30 dakika egzersiz yapmak, bir çok semptomun düzelmesini sağlar.
Bir çok hastada kilo vermek insulin seviyelerini düşürerek ovulasyonun tekrar başlaması için yeterli olabilmektedir. Ayrıca düzenli egzersiz yapmak kıllanma artışını da yavaşlatır.
Tedavi şekli gebe kalmayı düşünüp düşünmemenize bağlı olarak değişiklik gösterir. Eğer gebe kalmayı planlamıyor iseniz , gebelik planlayıncaya kadar, doktorunuz düzenli adet görmeniz veya kıllanma için doğum kontrol hapları ve başka bazı ilaçlar önerebilir. Tedaviden sonuç almanız birkaç ayı bulabilir. Bu ilaçlar hali hazırda olan kıllanmayı yok etmez. Bunların artmasını önler. İstenmeyen tüyleri lazer, epilasyon gibi yöntemler ile giderebilirsiniz. Eğer gebe kalmayı düşünüyor iseniz yumurtlamayı sağlayacak birtakım ilaçlar önerilir. Polikistik over sendromu tanısı olan bazı kadınlara insulin düzeyini düşürecek ilaçlar verilebilir.
Unutulmaması gereken esas nokta, polikistik over sendromunun uzun dönemdeki etkilerini önlemek için diyet, egzersiz çok önemlidir. Gelecekte rahim ve yumurtalık kanseri açısından düzenli doktor muayenelerinin yapılması ihmal edilmemelidir.